World of Malaz – Erikson/Esslemont

[Loki]

Crack'd Pot Trail
The Fifth Tale of Bauchelain and Korbal Broach

Diverse skaldar traskar seg gjennom ein ørken til ein by der ein segnomsust konkurranse for tittelen som sekelets største skald skal haldast. I same karavane er det òg, tilfeldigvis, ein gjeng muskelmenn frå ulike område, med vilt ulike æreskodeksar og bakgrunnar, men som alle har éin ting til felles: Dei jaktar på dei to nekromantikarane Bauchelain og Korbal Broach.
Men turen har drege ut, og å ete hestane seier desse krigarane ikkje kjem på tale, hestar er dugelege dyr som er nyttige for samfunnet. Skaldar, derimot ... Så dagleg blir det halde ein eigen liten konkurranse i karavanen, og no gjeld det å ikkje komme sist, for då blir du neste dags matpakke.

Men denne stadig meir groteske reisa blir meddelt oss, lesarane, av ein av skaldane sjølve, fleire tiår seinare, med ein tørrvittig, filosofisk forteljarstil der forteljaren sjølv stadig framstår som meir samla, snedig og framfor alt innsiktsfull enn nokon av dei andre i den makabre gruppa. Så kor mykje av det som blir sagt kan me eigentleg lite på?



Dette er ei ganske annleis Malazan-historie. Den har rett nok begge signaturelementa til denne underserien med kortromanar så det monnar: tørrvittig harselerande samfunnskritikk og fælsleg (u)menneskelege handlingar. Men den har, som nemnt over, ei forteljarstemme -- noko ingen av dei andre bøkene eg har omtala her så langt har hatt -- og den har berre så vidt med dei to tittelkarakterane, sjølv om halvparten av folka me faktisk les om her følgjer etter dei.

Der er det forresten eit tredje, uventa element: Crack'd Pot Trail er nesten som ei slags Avengers-aktig crossoverhistorie, i og med at dei ulike sverdfolka som vil hemne seg på dei to omsynslause trollmennene kjem i frå ulike tidlegare historiar. I somme tilfelle har me møtt karakterane før, i andre kjem dei berre frå stadar me har vitja, men det er alltid hendingar som er blitt etablert (og vanlegvis vist) i ulike, tidlegare kortromanar som motiverar dei til hemntoktet.

Men hovudpersonane er skaldane, og særleg forteljaren. Og dette er gøy. Den gruvfulle kannibalismen til trass -- og den er veldig ekkel, skjønt det er sjølvsagt litt av poenget -- er dette absolutt min favoritt (så langt) mellom desse kortromanane. Erikson leikar seg med både formatet, tonen og innhaldet, og det at skaldane støtt må fortelje historiar og synge sangar fører til at fleire mindre småhistoriar blir fortalt innad i hovudhistoria, på beste skråstrek verste 1001 natt-vis.

9/10

[Loki]

The Fiends of Nightmaria
The Sixth Tale of Bauchelain and Korbal Broach

Århundrets poet er utkåra, men får ikkje særleg tid til å feire, for bystaten der det skjedde blir utsett får eit brått og brutalt statskupp, då nekromantikarane Bauchelain og Korbal Broach plutseleg bestemmer seg for at Den likegyldige guden som blir tilbedt der omkring verkeleg fortener ein god nasestyvar for å forsømme tilbedarane sine slik. Arrestasjonar følgjer, slik dei gjerne gjer, og både poetar, kritikarar og den lokale tjuverilaugsleiaren endar opp i fangeholet. Men ein lokal gjeng forbrytaress som kanskje kan samle saman eit par hundre IQ-poeng om alle fem (eller er dei seks?) legg hovuda saman er på veg for å bryte sistnemnte ut, om dei då rekk det før Bauchelain får lansert den planlagde krigen sin mot lageleg til for hogg-isolasjonistsamfunnet i nord, som ryktest å ha reptilhud og det som verre er.



Det er mogeleg fallhøgda frå Crack'd Pot Trail (som finn stad kort tid før denne og har ein del karakterar til felles med den) vart for stor, men dette vart litt for banal plankekøyring for meg. Bauchelain er fleire hakk mindre uføreseieleg og eksentrisk enn i tidlegare historiar, småkjeklinga mellom bikarakterane er mindre vittig utan den sardonisk sjølvgode forteljarrøysta frå førre historie som rammeverk, og dei nye karakterane er stort sett for dumme til å vere verken interessante eller artige etter min smak. Ja ja. Det er for all del framleis mykje å more seg med, og den er, heldigvis, relativt kort, på rundt 140 sider.

Sterk 5,5/10

[Loki]

Reaper's Gale
The Seventh Tale of The Malazan Book of the Fallen

Det hyperkapitalistiske Letherii-imperiet, som ved fyrste augekast med lettheit absorberte den nylege, fiendtlege overtakinga av eit nytt herrefolk, er byrja rakne i saumane. Ved ei av grensene sine, driv dei business as usual: Sprer falske teikn på ein allianse av dei svakare naboane, så dei har alibi for ytterlegare åtak og tilrasking av område. Ved ei anna grense har eit tidlegare undertrykt folkeslag klart å samle dei få attlevande til eit siste forsøk på uavhengigheit, så der må ein kjapp rutinemessig undertrykkingskrig utkjempast. Ved kysten, langt frå kjernen av imperiet, har ein beskjeden styrke soldatar frå eit kontinent langt, langt borte gått i land og byrja ein geriljakrig, tydelegvis i fåfengt hemn for nokre sjøkonfrontasjonar for ei tid tilbake. Innad har det nyleg så mektige hemmelege politiet, kjent som patriotistane, byrja snuse på noko som verkar som ein konspirasjon for å fjerne mest mogeleg hard valuta frå sirkulasjon og destabilisere økonomien. Men dei finn kjapt ut av kven som står bak.
Så alt burde gå greitt.
Men den oppdikta alliansen blir verkeleg i svar på aggresjonen, den siste krampetrekninga til det undertrykte nomadefolket får nytt liv under ein mystisk, lovande krigsherre, konspirasjonen viser seg ikkje å vere så lett å stogge berre fordi ein veit kven som starta den, og korleis i all verda klarar denne handfulla framande krigarar ved kysten å kjempe seg lenger og lenger innover i landet etter kvart som månadane går?



Som vanleg i ein Malazan-roman er samandraget mitt over berre ein ørliten smak av dei utallege historietrådane som blir vevde saman i denne 1280-siders boka. Men her, i Reaper's Gale, byrjar Erikson endeleg å få samle alle plottlinene sine til éitt einskapleg narrativ. Det er spanande, sjølv om eg må innrømme at jo meir eg byrjar skimte av der eg mistenkjer hovudhistoria er på veg, jo meir skeptisk er eg til at det skal bli tilfredsstillande å komme dit. Men serien har jo slett ikkje rykte for ikkje å avslutte med stil, så kryssar fingrar og tær!

Denne boka er i alle fall tilfredsstillande. Eg må innrømme at ein av dei mange plottlinene kjeda meg litt, men ei av sikkert tjue er slett ikkje dårleg. Og som vanleg med Erikson flyg sidene forbi når ein kjem til finaleseksjonen (i akkurat denne romanen er vel det siste 300 sidene, cirka). Men som med den førre mursteinen tok dette meg to månadar, og det gjer at eg byrjar føle meg lei før eg kjem til finalen, uansett kor interessante dei individuelle historietrådane måtte vere. Det var likevel litt meir retning og heilskap i denne enn i The Bonehunters:

Sterk 7,5/10

[Loki]

The Crimson Guard
Second Novel of the Malazan Empire

For snart eit sekel sidan var den siste skansen mot danninga av Malazan-imperiet Den skarlagensraude garden. Då dei til sist måtte gi tapt, svor dei attlevande ein magisk eid om at dei aldri ville gi seg før imperiet var knust, og denne eiden har vist seg så mektig at eit hundreår seinare trakkar desse soldatane framleis rundt på kloten, nesten udaudelege. Dei har brukt alle desse tiåra som leigesoldatar hist og her, har rekruttert nye medlem, og no, endeleg, meiner dei seg sterke nok til å vende tilbake. Det er, diverre, nokre skjer i sjøen. Etter så mange år er bataljonane spreidd for alle vindar, på ulike oppdrag hist og her på kloten, og å samle alle er ikkje berre berre. Den segnomsuste hertugen dei alle tener har vore vekke nesten sidan dei svor eiden, og gjennom alle desse åra har ingen klart å finne han. Leiarskapet er difor delt mellom kapteinane Shimmer og Skinner, og snikmordarmagikaren Cowl. Men etter så lang tid, har alle dei tre dei same måla som før?

Og i mellomtida har mykje endra seg i gamlelandet. Den opphavlege keisaren vart myrda for fleire tiår sidan, og hans etterfølgjar, keisarinne Laseen - den tidlegare sjefen for det løynlege politiet - er blitt meir og meir isolert. No er det eit fullt opprør i gong, med Malazan-keisarriket på randen av borgarkrig. Med sentralmakta så svekka burde det no vere det ideelle tidspunktet for Garden til endeleg å komme heim ... men er det det? Eller har Laseen, som så ofte før, utmanøvrert alle, både innad og eksternt?



Då var eg i dette megaprosjektet endeleg komen til siste boka eg hadde lese før. Sjølv om det vart historie 20 i denne leserekkefølgja, er dette den andre boka nokon gong skreven av Ian C. Esslemont. (Serietittelen på omslaget er litt modifisert sidan fyrste bok: Novel of Malazan Empire heller enn Novel of Malaz. Men det er same serien, openbart.) Interessant nok opplevde eg den både då og no som meir lettlesen enn hans fyrste, trass i at denne er vel fire gonger lengre og like tjukk som ein av Eriksons mursteinar. Det er òg imponerande kor massive historietrådar som blir utforska her, heller enn hjå Erikson, i det som både då og no er sett på som hovudserien. Medan Eriksons bøker på dette punktet i tidslina følgjer bannlyste soldatar på fjerne kontinent, viser Esslemont oss kva som skjer på heimebana, og det er meir dramatisk enn noko som har skjedd der på mange tiår.

Det er - som vanleg i begge seriane - ein haug av karakterar som er anonyme og mystiske. Somme blir identifisert i historia til slutt, andre ikkje. Når ein les heile megaserien som eg no gjer er dette tidvis spanande, sjølv om det tidvis òg følest litt ... poenglaust for meg. Men for den jamne lesar verkar det ofte direkte sjølvsaboterande. Det er ikkje ei Kul avsløring at den femte uidentifiserte karakteren viser seg å vere ein person som inni universet er segnomsust men som lesaren ikkje har eit forhald til, og her skjer det om og om igjen. Og langt verre; haugar av mystiske cameo-karakterar blir aldri identifisert skikkeleg. Ved hjelp av ei tilhengar-wiki har eg klart å henge med i svingane på dei fleste av desse, men ... Det er ganske unaudsynleg obskurt, i mine augo. Erikson gjer òg mykje av dette, skjønt han har litt meir tendens til å bygge avsløringane betre opp på førehand og/eller komme tilbake til dei uforklarte seinare (det skjer likevel slett ikkje alltid).

Men det er eigentleg det einaste klagepunktet mitt. Dette er, etter Malazan-standarden, ei kjapp og spanande bok, der det skjer mykje, og dei fleste karakterane har både gode og dårlege sider, både tragiske og heroiske augneblinkar, og motstridande motivasjonar både med kvarandre og med seg sjølv. Det er òg ein av få bøker der ein får sjå ein del til keisarinne Laseen, som eg liker veldig godt - eg tykkjer det er fascinerande korleis ho er så avmålt og isolert at alle karakterar som omgås med ho projiserar personlegheitstrekka dei trur ho har på ho, og me som lesarar må gjette på kva som faktisk er tilfelle - og etter at dei har vore namngitt så mange gonger i bøkene så langt (og me såg eit knippe av dei vere fælsleg kule i Midnight Tides), er dette ein spanande og tilfredsstillande introduksjon til boktittelens Garde. Det er òg gøy å sjå så mange karakterar vende tilbake frå førelauparromanane Esslemont seineare skreiv i Paths to Ascendancy, som eg byrja dette leseprosjektet med! Diverre er det no over eit år og gudane veit kor mange tusen sider sidan, så hugsa mi er allereie byrja blingse litt på kven som var kven - men eg minnest nok til at eg fekk mykje meir ut av ei rekkje karakterar og historietrådar no enn eg gjorde sist eg leste denne boka, utan desse førelauparhistoriane under beltet.

Esslemonts beste så langt i mine augo:
Ein svak 8/10